Havermelk vs. amandelmelk: Welke geeft het beste schuim
Bij het maken van een latte draait alles om balans: een krachtige espresso, romige melk en perfect microschuim. Plantaardige melksoorten hebben hierin hun eigen karakter. De ene schuimt luchtig maar dun, de andere is lobbig en zwaar. Als je tussen havermelk en amandelmelk twijfelt, loont het om ze naast elkaar te zetten. Niet alleen qua smaak, maar vooral qua opschuimkwaliteit. Ik leg je alles uit over hoe beide soorten zich gedragen in je koffiebeker en wat het beste werkt voor die fluweelzachte latte.
Schuimkarakter: wat maakt melk ‘latte-waardig’?
Voor een mooie latte wil je microfoam een glad, glanzend, fijn schuim dat zich met de koffie vermengt. Dit krijg je alleen met de juiste mix van eiwitten, vet en suikers. Bij koemelk zorgen melkeiwitten voor stevigheid, lactose geeft zoetheid en vet zorgt voor romigheid. Bij plantaardige melk is die balans anders. Ze bevatten andere soorten eiwitten en vaak minder vet of suiker, tenzij toegevoegd. Daarom reageert elke soort anders op stoom of opschuimen.
Havermelk
De voordelen van havermelk zijn:
- Schuimt makkelijk en consistent
- Geeft een zijdezachte textuur
- Combineert goed met koffie qua smaak
- Veel barista-varianten beschikbaar
Havermelk is van nature rijk aan koolhydraten (zetmeel uit haver), die bijdragen aan een stroperige structuur. Dit zorgt voor een romig mondgevoel en stabiel schuim. Zelfs zonder toevoegingen krijg je meestal een degelijke schuimlaag. Barista-edities bevatten vaak extra vet en eiwitten (zoals erwteneiwit of zonnebloemolie), waardoor het nog beter schuimt. De textuur in latte is zijdezacht, licht zoet, goed mengbaar. Het schuim houdt lang stand en laat zich goed gieten. Latte art lukt met een beetje oefening prima. De smaak is neutraal met een lichte graantoon. Minder nootachtig dan amandelmelk. Past goed bij espresso, overheerst zelden.
Amandelmelk
De voordelen van amandelmelk zijn:
- Lichte, nootachtige smaak
- Past goed bij mild gebrande koffie
- Relatief weinig calorieën
Amandelmelk heeft een lager eiwit- en koolhydraatgehalte dan havermelk. Daardoor schuimt het minder stabiel en zakt het sneller in. Bij gebruik van een baristavariant worden vaak stabilisatoren en extra eiwitten toegevoegd, daarmee krijg je een luchtiger, glanzend schuim. Toch blijft het schuim fragieler dan dat van havermelk. De textuur in latte is lichter en minder romig. Het schuim is dunner en breekt sneller. Je latte smaakt iets droger, met een subtiele amandeltint. Voor latte art is de juiste consistentie moeilijker te bereiken, maar niet onmogelijk. De smaak is iets zoet, nootachtig, verfijnd. Combineert goed met koffie met chocolade- of notentonen. Kan bij donkere espresso wat te licht ogen.
Stomen en opschuimen
Stoompijpje
Havermelk geeft hier het beste resultaat. Het stoomt op als koemelk, bouwt makkelijk microfoam op en geeft een stabiele structuur. Amandelmelk vergt meer aandacht, de lucht is sneller toegevoegd en het schuim zakt sneller in als je niet op temperatuur let.
Handmatig opschuimen
Met een melkopschuimer of French press doet havermelk het opnieuw beter. Amandelmelk kan ook, maar het resultaat is wisselvalliger. Havermelk schuimt sneller en met minder inspanning.
Bekijk de beste melkopschuimers van het moment
Baristavarianten
Voor beide melksoorten geldt baristaversies maken het verschil. Die zijn ontwikkeld met extra eiwitten of stabiliserende ingrediënten (zoals fosfaten, gellan gum of lecithine) die zorgen voor consistent schuim. Zeker bij amandelmelk is dit verschil opvallend, de gewone versies schuimen vaak nauwelijks. Bij havermelk krijg je zelfs zonder toevoegingen al een redelijke schuimlaag. Maar ook hier is een baristavariant prettiger voor wie latte art of gladde structuren wil.
Havermelk scoort doorgaans hoger op duurzaamheid. De productie vraagt minder water en energie dan die van amandelmelk. Amandelproductie, vooral in Californië, gebruikt veel irrigatiewater en staat regelmatig ter discussie vanwege impact op bijen en droogte. Havermelk bevat vaak meer koolhydraten en vezels. Amandelmelk is meestal lager in calorieën en koolhydraten, vooral in de ongezoete variant. Bij baristavarianten kunnen deze waarden verschillen door toegevoegde vetten en eiwitten.
Welke kies je voor je latte?
Kies havermelk als je wilt:
- Stabiel, romig schuim
- Latte art oefenen
- Makkelijk resultaat zonder veel techniek
- Neutrale, zachte smaak bij elke koffie
Kies amandelmelk als je wilt:
- Nootachtige toets in je koffie
- Lichter schuim en minder romigheid
- Minder calorieën
- Alternatief voor wie haver (gluten) wil vermijden
Voor wie puur naar opschuimen kijkt, wint havermelk het duidelijk. De schuimstabiliteit, de textuur en de consistentie zijn beter geschikt voor lattes, zeker in combinatie met espressomachines. Zelfs bij handmatige methodes levert havermelk zonder veel moeite een goed resultaat op. Toch heeft amandelmelk zijn eigen charme. De lichte, verfijnde smaak geeft sommige koffies juist net dat extra’s. Het schuim is misschien iets minder stevig, maar met barista-edities en een beetje techniek kom je alsnog tot een prima resultaat. Wie vaak lattes maakt en betrouwbaarheid zoekt, is met havermelk beter af. Wie variatie wil in smaak en het opschuimen als een uitdaging ziet, vindt in amandelmelk een interessante tegenhanger. Wil je het echt zeker weten? Zet twee kopjes naast elkaar. Proef. Kijk. Voel. De beste keuze komt uiteindelijk uit je eigen koffiebeker.
